Trẻ em “quá khổ” đang là nỗi lo của nhiều bậc phụ huynh. Béo phì không những ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn tạo ra áp lực tâm lý đối với trẻ. Ngày nay, không chỉ ở các thành phố lớn mà ngay cả các vùng nông thôn, chúng ta đều dễ dàng bắt gặp trường hợp trẻ bị béo phì. Bệnh béo phì đang tấn công trẻ em vì đời sống ngày càng được nâng cao nhưng lại đi kèm với lối sống thiếu khoa học. Với bài viết này sẽ giúp các bậc phụ huynh hiểu biết hơn về bệnh thừa cân – béo phì, những dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân, biện pháp phòng chống bệnh thừa cân – béo phì.
1.Thừa cân – béo phì là gì?
Thừa cân béo phì là tình trạng cơ thể tích tụ quá nhiều mỡ do hậu quả của sự mất cân bằng năng lượng, có nghĩa là năng lượng đưa vào cơ thể vượt quá năng lượng tiêu hao
2. Vì sao trẻ bị thừa cân béo phì?
Trẻ bị thừa cân béo phì là do chế độ ăn giàu năng lượng vượt quá nhu cầu, nhất là năng lượng từ chất béo, tuy nhiên ăn nhiều chất đạm, bột đường cũng bị thừa cân béo phì vì các chất này khi bị thừa đều có thể chuyển hóa thành chất béo dự trữ. Trong trường hợp trẻ ít hoạt động thể lực, trẻ thường dành thời gian cho hoạt động tĩnh tại như xem ti vi, đọc truyện, chơi điện tử…mà ít luyện tập thể dục thể thao cũng là yếu tố song hành, nguy cơ cao gây thừa cân béo phì.
3. Những dấu hiệu nào chứng tỏ trẻ bị thừa cân – béo phì?
– Trẻ tăng cân quá nhanh so với chuẩn.
– Đo các chỉ số cân nặng và chiều cao: Cân nặng/chiều cao > + 2 SD (trẻ dưới hoặc bằng 9 tuổi) trẻ từ 10 tuổi trở lên: có chỉ số BMI > 85 percentil (có bảng riêng).
– Hoặc chỉ số vòng bụng/vòng mông >0.85m, hoặc % mỡ cơ thể > 30% tổng trọng lượng cơ thể.
4. Tác hại của tình trạng từa cân – béo phì?
– 75% trẻ thừa cân – béo phì trở thành người lớn bị thừa cân – béo phì.
– Nguy cơ cao mắc các bệnh như: tiểu đường, rối loạn mỡ máu, tim, mạch, huyết áp, bệnh xương khớp, sỏi mật, ung thư…
– Giảm chất lượng cuộc sống, giảm, giảm tuổi thọ từ 6 – 8 năm.
– Trẻ dễ bị tự ti, mặc cảm, khó hòa nhập với cộng đồng, ít thành công với sự nghiệp sau này.
5. Chế độ ăn cho trẻ thừa cân béo phì thế nào?
– Điều cần thiết là phải điều chỉnh chế độ ăn hợp lý. Nguyên tắc chính để điều trị thừa cân béo phì ở trẻ em là điều chỉnh chế độ ăn hợp lý kết hợp với hoạt động thể lực.
– Không ăn các thực phẩm nhiều đường ngọt, chất béo: bánh kẹo, nước ngọt, thức ăn chiên xào, thức ăn nhanh: pa tê, xúc xích, lạp sườn, gà rán, khoai tây chiên, bánh piza, haburger, mỳ Ý sốt và những thức ăn chế biến sẵn khác.
– Khi chế biến thức ăn nên làm các món hấp, luộc, hạn chế món quay, xào, rán. Ăn nhiều rau xanh, hoa quả ít ngọt.
– Cần có chế độ ăn điều độ, không ăn quá no, không được bỏ bữa, không để trẻ quá đói, ăn nhiều vào buổi sáng, không nên ăn vào buổi tối trước khi đi ngủ.
– Khuyến khích trẻ tham gia các môn thể thao như chạy, bơi, nhảy dây, đi bộ…hạn chế xem tivi, chơi điện tử. Cần lưu ý, thường xuyên theo dõi cân nặng, chiều cao, khẩu phần ăn hàng ngày của trẻ và thời gian hoạt động của trẻ.
6. Những điều cha mẹ nên làm khi trẻ bị thừa cân – béo phì là gì?
– Không nên tích trữ các loại thức ăn nhiều đường ngọt, bánh kẹo, thức ăn nhanh trong tủ lạnh.
– Nên chuẩn bị một số thức ăn cho trẻ như: củ đậu, dưa chuột, trái cây ít ngọt để trẻ ăn vặt.
– Nên chia bữa ăn theo suất theo hướng dẫn của bác sỹ chuyên khoa dinh dưỡng.
– Động viên, khuyến khích trẻ ăn rau, thức ăn trước sau đố mới ăn cơm.
– Hạn chế cho trẻ ăn thức ăn dường phố, nhà hàng.
– Hướng dẫn trẻ ăn chậm, nhai kỹ.
– Không ăn quá muộn sau 7 giờ tối.
– Không chiều theo sở thích ăn uống không tốt của trẻ.
8. Các biện pháp giúp trẻ tăng cường vận động là gì?
– Động viên khuyến khích trẻ đi bộ, đi xe đạp đến trường.
– Tạo niềm đam mê, yêu thích thể dục, thể thao ở trẻ.
– Khuyến khích trẻ chơi các môn thể thao gần gũi với cuộc sống như: đi bộ, chạy, chơi cầu lông, đá càu, nhảy dây.
– Khuyến khích trẻ làm việc nhà: lau dọn nhà cửa, bưng bê đồ đạc, tưới cây…
– Cha mẹ đồng hành cùng tham gia tập luyện cùng con.
– Hạn chế xem ti vi, ngồi một chỗ.
9. Muốn phòng ngừa tình trạng thừa cân – béo phì, cha mẹ cần phải làm gì?
– Dự phòng thừa cân béo phì chủ yếu là dinh dưỡng hợp lý và tăng cường hoạt động thể lực.
– Cần chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ từ trong bào thai bằng cách chăm sóc sức khỏe cho bà mẹ khi mang thai.
– Nuôi con bằng sữa mẹ.
– Khi trẻ bắt đầu ăn bổ sung cần có khẩu phần ăn hợp lý đảm bảo đủ 4 nhóm thực phẩm (chất bột đường, chất đạm, chất béo và chất xơ, vitamin, khoáng chất). Đồng thời khuyến khích trẻ ăn rau quả
– Hạn chế thức ăn béo, thức ăn ngọt từ nhỏ nếu thấy trẻ có nguy cơ thừa cân.
– Hướng dẫn trẻ tăng cường vận động thể lực với các loại hình và mức độ thích hợp theo lứa tuổi như thể dục nhịp điệu, đi bộ, chạy nhảy, bơi lội…hạn chế xem vô tuyến, chơi điện tử và thức quá khuya. Ngoài ra, cần theo dõi tăng trưởng của trẻ ở mọi lứa tuổi qua chỉ số cân nặng chiều cao nhằm phát hiện sớm thừa cân béo phì. Để kịp thời điều chỉnh chế độ ăn và sinh hoạt của trẻ.
Hãy thay đổi thói quen sinh hoạt để phòng ngừa bệnh béo phì cho trẻ ngay từ hôm nay.
Mỹ Phượng – Khoa DD
