Tình dục an toàn lứa tuổi vị thành niên – thanh niên

Tuổi vị thành niên là một giai đoạn đặc biệt với những sự thay đổi về hình thể, tâm lý, sinh lý, các em đã có những tò mò về việc quan hệ tình dục. Vì vậy, việc tư vấn sức khỏe sinh sản vị thành niên, cung cấp kiến thức về tình dục an toàn rất quan trọng. Cha mẹ, thầy cô và cộng đồng cần có ý thức, giáo dục tình dục sớm cho trẻ, đặc biệt là các biện pháp tình dục an toàn để trẻ tự bảo vệ mình tốt hơn.

Tình dục là gì?

Tình dục là hành vi nhằm tìm kiếm khoái cảm hoặc với mục đích sinh sản, không chỉ có nghĩa là giao hợp giữa người nam và người nữ mà còn bao gồm cả nhiều hành vi khác như vuốt ve, âu yếm, hôn… nhằm đem lại khoái cảm, bằng tay hay bằng miệng, ở vùng cơ quan sinh dục hay ở những bộ phận khác của cơ thể. Hành vi tình dục bao hàm cả hành vi tìm kiếm sự khoái cảm với bạn tình khác giới hay cùng giới, với một người hay nhiều người, tự mình gây khoái cảm (thủ dâm) hay gây khoái cảm cho nhau, mơ tưởng đến chuyện tình dục hay dùng dụng cụ chuyên dụng.

Hành vi tình dục của con người ngày nay không chỉ mang bản chất sinh học mà còn có bản chất tâm lý, văn hoá và xã hội.

Tình dục an toàn là gì?

Tình dục an toàn là những hành vi tình dục bao gồm cả 2 yếu tố: không có nguy cơ nhiễm khuẩn lây qua đường tình dục và mang thai ngoài ý muốn.

Về phương diện tránh thai, tình dục an toàn gồm sử dụng biện pháp tránh thai an toàn, hiệu quả và đúng cách.

Về phương diện phòng nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục, tình dục an toàn có thể chia thành 3 nhóm:

Tình dục an toàn (không có nguy cơ hoặc nguy cơ rất ít): mơ tưởng tình dục, tự mình thủ dâm, vuốt ve trên mặt da lành lặn, ôm bạn tình, kiềm chế không quan hệ tình dục, chung thủy với một bạn tình, sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục, tình dục bằng tay với âm đạo hoặc dương vật.

Tình dục an toàn tương đối (nguy cơ trung bình): quan hệ tình dục theo đường hậu môn có sử dụng bao cao su, bằng miệng với âm đạo hay với dương vật không sử dụng bao cao su.

Tình dục không an toàn (nguy cơ cao): quan hệ tình dục theo đường âm đạo hay hậu môn mà không dùng bao cao su.

Ngược lại với tình dục an toàn là tình dục không an toàn, sẽ gây lây lan bệnh tình dục hoặc khiến người phụ nữ mang thai ngoài ý muốn. Điều này xảy ra khi cả hai không sử dụng biện pháp bảo vệ hoặc không đảm bảo nguyên tắc an toàn khi quan hệ. Việc tình dục an toàn vẫn đảm bảo cả hai đạt được nhu cầu thể xác và tinh thần song vẫn bảo vệ được sức khỏe và ngừa mang thai ngoài ý muốn.

Tác hại của việc thực hành tình dục không an toàn và lành mạnh

Nguy cơ có thai và mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Có thể có thai ngay trong lần quan hệ tình dục không được bảo vệ đầu tiên; có thể mắc một hoặc nhiều nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục (NKLTQĐTD) trong mỗi lần quan hệ tình dục không an toàn.

Cần biết nguyên tắc cơ bản của việc phòng NKLTQĐTD là tránh tiếp xúc với dịch của cơ thể đã nhiễm khuẩn (tinh dịch, dịch âm đạo, máu), và tránh tiếp xúc không bảo vệ với vùng bề mặt cơ thể đã nhiễm khuẩn. Vi khuẩn gây bệnh thường xâm nhập qua niêm mạc âm đạo, niệu đạo và miệng.

Khi mắc NKLTQĐTD, cần phải điều trị không chỉ riêng họ mà cả bạn tình (hay vợ chồng), điều trị đúng thuốc, đủ liều lượng và nên đến các địa chỉ tin cậy để được trợ giúp.

Cần có lối sống biết kiềm chế, kiêng quan hệ tình dục có xâm nhập, tập trung vào hoạt động học tập, lao động, thể thao. Trong trường hợp vị thành niên – thanh niên đã có quan hệ tình dục, cần lựa chọn các biện pháp an toàn, đáng tin cậy phù hợp.

Cần ý thức được trách nhiệm đối với bản thân và bạn tình của mình, đồng thời ý thức được các hậu quả có thể có do hành vi tình dục gây nên: có thai, bệnh lây truyền qua đường tình dục (BLTQĐTD), xâm phạm đến quyền của người khác, tạo nên những ảnh hưởng không tốt về đạo đức, lối sống…

Làm gì khi lỡ quan hệ tình dục không an toàn?

Vì nhiều lý do mà đôi khi bạn có thể lâm vào cảnh quan hệ tình dục không an toàn. Lúc này bạn hãy bình tĩnh và làm theo hướng dẫn sau đây:

Để ý đến các dấu hiệu bất thường như bộ phận sinh dục bị chảy máu không rõ nguyên nhân, cảm giác đau buốt khi đi tiểu, nổi mẩn đỏ hoặc có vết loét. Những biểu hiện này có thể là tín hiệu cảnh báo khả năng bạn mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục. Lúc này, bạn cần gặp bác sĩ càng sớm càng tốt để được thăm khám.

Uống thuốc ngừa thai khẩn cấp sau lần quan hệ không sử dụng bao cao su. Lưu ý thuốc dùng càng sớm thì hiệu quả sẽ càng cao.

Quan trọng hơn là ngay sau khi quan hệ tình dục không an toàn và lành mạnh, trong vòng 10 phút đầu tiên, bạn nên vệ sinh vùng kín thật sạch bằng dung dịch vệ sinh chuyên dụng để loại bỏ phần nào các tác nhân gây bệnh và tinh dịch.

Sử dụng bao cao su là cách an toàn nhất tránh việc mang thai ngoài ý muốn và các bệnh lây qua đường tình dục. Bao cao su là dụng cụ vô khuẩn dùng một lần duy nhất, không dùng chung với người khác.

Hướng dẫn dùng bao cao su

Mở bao, kiểm tra chiều cuốn của bao rồi đặt bao lên đầu dương vật;

Tống hết không khí trong bao ra ngoài để ngăn ngừa bao cao su bị rách giữa chừng do sự ma sát của các bong bóng khí;

Giữ đầu bao cao su bằng một tay, tay còn lại cuốn bao dọc xuống gốc dương vật, chú ý chừa một đoạn khoảng 0,5 – 1 cm ở đầu bao để chứa tinh dịch khi xuất tinh;

Vuốt thêm lần nữa để đẩy bớt không khí ra ngoài;

Có thể bôi thêm chất bôi trơn bên ngoài bao cao su.

Hướng dẫn cách tháo bao cao su

Cách tháo bao cao su:

Tay giữ gốc dương vật và nhẹ nhàng tháo bao cao su ra khỏi dương vật để tinh dịch không đổ ra ngoài;

Thắt phần dưới của bao cao su lại rồi mới bỏ vào thùng rác. Không được bỏ trong bồn vệ sinh hoặc sàn nhà tắm;

Không tái sử dụng bao cao su;

Vệ sinh dương vật bằng xà phòng và nước để tránh viêm nhiễm.

Giải thích những điều vị thành niên – thanh niên thường hay hiểu lầm:

Quan hệ tình dục có sử dụng bao cao su không làm giảm khoái cảm, không gây vô sinh.

Sử dụng thuốc diệt tinh trùng không tránh được nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục.

Giao hợp ở tư thế đứng hoặc nếu người phụ nữ nằm trên trong lúc giao hợp thì vẫn có thai.

Sau khi xuất tinh, chỉ cần thụt rửa âm đạo bằng các dung dịch như dấm, nước chanh…thì không thể tránh thai.

Vị thành niên – thanh niên thực hành quan hệ tình dục an toàn sẽ có lựa chọn bạn tình phù hợp, có những mối quan hệ lành mạnh, đảm bảo sức khỏe cho bản thân.

Thanh Thuý – Khoa SKSS